Genialny samouk
Sirinivasa Ramanujan urodził się w 1887 roku niedaleko miasta Madras w Indiach. Już w wieku 10 lat wykazywał nieprzeciętne zdolności – samodzielnie ustalił tożsamość Eulera, czyli doszedł do wzoru, który wymaga znajomości liczb zespolonych, urojonych i szeregów potęgowych, co jest zasobem informacji zgłębianym na studiach. Oznacza to, że Sirinivasa dysponował nadzwyczajną intuicją matematyczną – potrafił dostrzegać liczbowe zależności instynktownie, bez formalnego przeszkolenia.
Szansa na zdobycie wykształcenia wyższego pojawiła się w 1904 roku. Otrzymał stypendium od uczelni, utracił je jednak, bo nie interesował się przedmiotami niezwiązanymi z matematyką. Rok później uciekł z domu i próbował sił na innym uniwersytecie, jednak nie zdał egzaminów z przedmiotów dodatkowych.
Kariera i przedwczesna śmierć
Ramanujan nie ukończył nauki na uniwersytecie, nadal jednak kształcił się samodzielnie i rozwijał umiejętności. Za namową przyjaciół wysłał listy ze 120 twierdzeniami do trzech znanych matematyków w Wielkiej Brytanii. Odpowiedział mu tylko jeden z nich – Godfrey Hardy, wybitny profesor i laureat najważniejszych nagród w dziedzinie matematyki. Zaprosił on Sirinivasę do współpracy w Cambridge. Trwała ona trzy lata, w międzyczasie geniusz chorował, a w 1919 roku powrócił do Indii, gdzie rok później zmarł. Miał 33 lata, a najbardziej prawdopodobną przyczyną miały być ameboza (pasożytnicza choroba układu pokarmowego) i dyzenteria (ostra choroba zakaźna jelit).
Znana jest anegdota opowiedziana przez Godfrey’a Hardy’ego, który odwiedził chorego Sirinivasę w szpitalu. Hardy próbował rozluźnić atmosferę, mówiąc, że nic niezwykłego nie kryje się w numerze taksówki, którą przyjechał – 1729. Na co Ramanujan, nawet chory, natychmiast odparł, że przeciwnie: to najmniejsza liczba, którą można zapisać na dwa różne sposoby jako sumę sześcianów. Tak narodziła się matematyczna koncepcja „liczb taksówkowych”.
„Zaginiony notatnik” i wizje w snach
Po jego śmierci świat matematyki jeszcze długo odkrywał kolejne sekrety Ramanujana. W 1976 roku w archiwach Trinity College znaleziono „Zaginiony notatnik” – pudełko z ponad setką stron pełnych wzorów i obliczeń. Do dziś niektóre z nich pozostają zagadką, a naukowcy wciąż starają się je rozwikłać.
Sam Sirinivasa Ramanujan tłumaczył swój geniusz ingerencją sił nadprzyrodzonych. Mówił, że naukowe natchnienie zsyła mu hinduistyczna bogini Namagiri, a wzory i wyniki widzi w snach. Co ciekawe, to zjawisko ma nawet swoją nazwę – channeling oznacza fenomen parapsychiczny, kiedy to ktoś otrzymuje różne informacje od transcendentalnych bytów.
Tu przeczytasz o innych, wybitnych naukowcach i naukowczyniach:
Autor: Hubert Drabik