Dzieci na zamówienie?
Genetyczna modyfikacja embrionów staje się faktem? He Jiankui nie opublikował jeszcze swoich doniesień w prasie naukowej, ujawnił je w rozmowie z jednym z organizatorów rozpoczynającej się jutro w Hong Kongu konferencji naukowej "The Second International Summit on Human Genome Editing", wcześniej udzielił też wywiadu dziennikarce AP. Sprawa budzi olbrzymie kontrowersje.
He Jiankui informuje, że z pomocą techniki edycji genów CRISPR-cas9 zmodyfikował geny embrionów siedmiu par, przechodzących procedurę in vitro. Procedura zaowocowała do tej pory jedną ciążą, w wyniku której przyszły na świat dwie dziewczynki. Naukowiec odmówił odpowiedzi na pytanie, gdzie mieszkają rodzice dziewczynek, nie ujawnił także miejsca, gdzie dokonano zabiegu. Co zaskakujące, przyznał, że modyfikacja nie miała na celu ochrony dzieci przed dziedziczną chorobą. Chodziło natomiast o to, by u dzieci rozwinęła się odporność na infekcję wywołującym AIDS wirusem HIV.
Jeśli informacja okaże się prawdziwa, może mieć gigantyczne naukowe i etyczne znaczenie. Od chwili, gdy nowoczesne techniki edycji genomu otworzyły nadzieję na wycinanie lub korygowanie nieprawidłowych genów, naukowcy zastanawiają się nad etycznymi aspektami tego typu eksperymentów.
Przełom w nauce?
Z jednej strony dają one olbrzymie nadzieje na uchronienie dzieci przed poważnymi, dziedzicznymi chorobami, z drugiej budzą poważne obawy, że posłużą do tworzenia "dzieci na zamówienie". W związku z obawami na temat konsekwencji przekazania tych modyfikacji przyszłym pokoleniom, tego typu eksperymenty wciąż są zakazane między innymi w Stanach Zjednoczonych, najwięcej doniesień na temat kolejnych kroków w tych badaniach przychodzi z Chin. Wielu naukowców uważa je jednak za niedopuszczalne eksperymenty na ludziach.
Ponieważ informacje na ten temat nie ukazały się w recenzowanym czasopiśmie naukowym, nie ma na razie ich niezależnego potwierdzenia. Sam Hu w rozmowie z AP podkreśla, że czuje się odpowiedzialny za to, by jego praca była nie tylko pionierska, ale stała się przykładem, a społeczeństwo zdecyduje, co dalej.
Niezależni eksperci, cytowani przez AP mają mieszane uczucia. To skandaliczny eksperyment na istotach ludzkich, którego nie da się moralnie i etycznie obronić- mówi dr Kiran Musunuru z University of Pennsylvania, ekspert edycji genów i redaktor poświęconego genetyce czasopisma naukowego. To przedwczesne - dodaje dr Eric Topol, szef Scris Research Translational Institute w Kalifornii. Mamy tu do czynienia z instrukcją działania ludzkiego organizmu. To bardzo poważna sprawa.
Z kolei słynny genetyk George Church z Harvard University broni idei genetycznej modyfikacji zmierzającej do uodpornienia organizmu na HIV. Uważam, że to uzasadnione, HIV to poważne i rosnące zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Nadzieje na możliwość leczenia lub zapobiegania ciężkim dziedzicznym chorobom pojawiła się wraz z odkryciem metody względnie prostego wyłączania lub korygowania nieprawidłowych genów, zwanej CRISPR-cas9. Eksperymenty podejmowane coraz częściej na osobach dorosłych przynoszą obiecujące wyniki i budzą mniejsze opory natury etycznej, ich skutki ograniczają się bowiem do indywidualnego pacjenta.
Modyfikowanie genomu komórek jajowych czy plemników, wreszcie całych embrionów jest wciąż uważane za zbyt ryzykowne, wprowadzone zmiany mogą być bowiem przeniesione na kolejne pokolenia. W Chinach, które zakazują tylko klonowania ludzi, tego typu eksperymenty są jednak możliwe.
Czytaj więcej na RMF24.pl.
